Tidadigi Logo

Linux date command

Làm Chủ Thời Gian Trên Linux Với Lệnh date: Hướng Dẫn Chi Tiết Từ A Đến Z

Trong thế giới Linux đầy mạnh mẽ và linh hoạt, việc quản lý thời gian là một yếu tố then chốt. Cho dù bạn là một quản trị viên hệ thống, một nhà phát triển, hay chỉ đơn giản là một người dùng Linux thông thường, lệnh date là một công cụ không thể thiếu. Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào thế giới của lệnh date, giúp bạn làm chủ thời gian trên hệ thống Linux của mình một cách dễ dàng và hiệu quả.

Chúng ta sẽ khám phá các khía cạnh khác nhau của lệnh date, từ những cú pháp cơ bản nhất đến những ứng dụng nâng cao hơn. Bạn sẽ học cách hiển thị thời gian hiện tại, định dạng đầu ra theo ý muốn, thiết lập thời gian hệ thống, và thậm chí là sử dụng lệnh date trong các script tự động hóa. Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá sức mạnh của lệnh date trên Linux!

Lệnh date Là Gì?

Lệnh date là một tiện ích dòng lệnh được sử dụng để hiển thị và thiết lập ngày và giờ hệ thống. Nó là một phần không thể thiếu của hầu hết các bản phân phối Linux và cung cấp nhiều tùy chọn để tùy chỉnh đầu ra và thao tác với thời gian.

Về cơ bản, lệnh date cho phép bạn:

  • Hiển thị ngày và giờ hiện tại theo nhiều định dạng khác nhau.
  • Đặt lại ngày và giờ hệ thống (yêu cầu quyền quản trị).
  • Thực hiện các phép tính thời gian đơn giản, chẳng hạn như thêm hoặc trừ ngày.
  • Sử dụng trong các script để tự động hóa các tác vụ liên quan đến thời gian.

Cú Pháp Cơ Bản Của Lệnh date

Cú pháp cơ bản của lệnh date rất đơn giản:

date [TÙY CHỌN]... [+ĐỊNH_DẠNG]

Trong đó:

  • TÙY CHỌN: Các tùy chọn khác nhau để điều chỉnh hành vi của lệnh.
  • +ĐỊNH_DẠNG: Một chuỗi định dạng để kiểm soát cách ngày và giờ được hiển thị.

Nếu không có tùy chọn hoặc định dạng nào được chỉ định, lệnh date sẽ hiển thị ngày và giờ hiện tại theo định dạng mặc định.

Hiển Thị Ngày Và Giờ Hiện Tại

Để hiển thị ngày và giờ hiện tại theo định dạng mặc định, bạn chỉ cần gõ lệnh date và nhấn Enter:

date

Kết quả sẽ tương tự như:

Thu Jan 25 15:30:00 PST 2024

Đây là định dạng mặc định, bao gồm thứ, tháng, ngày, giờ, phút, giây, múi giờ và năm.

Định Dạng Đầu Ra Với Lệnh date

Một trong những tính năng mạnh mẽ nhất của lệnh date là khả năng định dạng đầu ra theo ý muốn. Bạn có thể sử dụng các chuỗi định dạng để chỉ định chính xác cách ngày và giờ được hiển thị.

Dưới đây là một số chuỗi định dạng phổ biến:

  • %Y: Năm (ví dụ: 2024)
  • %m: Tháng (01-12)
  • %d: Ngày (01-31)
  • %H: Giờ (00-23)
  • %M: Phút (00-59)
  • %S: Giây (00-59)
  • %a: Tên viết tắt của thứ (ví dụ: Thu)
  • %A: Tên đầy đủ của thứ (ví dụ: Thursday)
  • %b: Tên viết tắt của tháng (ví dụ: Jan)
  • %B: Tên đầy đủ của tháng (ví dụ: January)

Để sử dụng các chuỗi định dạng này, bạn cần đặt dấu + trước chuỗi định dạng và đặt nó trong dấu ngoặc kép (nếu có khoảng trắng hoặc ký tự đặc biệt).

Ví dụ, để hiển thị ngày theo định dạng "năm-tháng-ngày", bạn có thể sử dụng lệnh sau:

date "+%Y-%m-%d"

Kết quả sẽ là:

2024-01-25

Bạn có thể kết hợp nhiều chuỗi định dạng khác nhau để tạo ra định dạng mong muốn. Ví dụ, để hiển thị ngày và giờ theo định dạng "ngày/tháng/năm giờ:phút:giây", bạn có thể sử dụng lệnh sau:

date "+%d/%m/%Y %H:%M:%S"

Kết quả sẽ là:

25/01/2024 15:30:00

Thiết Lập Ngày Và Giờ Hệ Thống

Lệnh date cũng cho phép bạn thiết lập ngày và giờ hệ thống. Tuy nhiên, bạn cần có quyền quản trị (root) để thực hiện thao tác này.

Để thiết lập ngày và giờ, bạn sử dụng tùy chọn -s (hoặc --set) theo sau là chuỗi ngày giờ. Chuỗi ngày giờ có thể có nhiều định dạng khác nhau, nhưng định dạng phổ biến nhất là "YYYY-MM-DD HH:MM:SS".

Ví dụ, để đặt ngày và giờ hệ thống thành 26 tháng 1 năm 2024, 16:00:00, bạn có thể sử dụng lệnh sau:

sudo date -s "2024-01-26 16:00:00"

Lưu ý rằng bạn cần sử dụng sudo để chạy lệnh với quyền quản trị.

Sau khi chạy lệnh, hãy kiểm tra lại ngày và giờ bằng lệnh date để đảm bảo rằng nó đã được thiết lập chính xác.

Sử Dụng Lệnh date Trong Script

Lệnh date rất hữu ích trong việc tự động hóa các tác vụ liên quan đến thời gian trong script. Bạn có thể sử dụng nó để tạo tên tệp dựa trên thời gian, ghi nhật ký sự kiện với dấu thời gian, hoặc thực hiện các phép tính thời gian phức tạp.

Ví dụ, bạn có thể tạo một script để tạo một bản sao lưu của một thư mục và đặt tên tệp sao lưu bằng ngày và giờ hiện tại:

#!/bin/bash

BACKUP_DIR="/path/to/backup/directory"
SOURCE_DIR="/path/to/source/directory"
DATE=$(date +%Y-%m-%d_%H-%M-%S)
BACKUP_FILE="$BACKUP_DIR/backup_$DATE.tar.gz"

tar -czvf "$BACKUP_FILE" "$SOURCE_DIR"

echo "Backup created: $BACKUP_FILE"

Trong script này, lệnh date +%Y-%m-%d_%H-%M-%S được sử dụng để tạo một chuỗi ngày giờ theo định dạng "năm-tháng-ngày_giờ-phút-giây". Chuỗi này sau đó được sử dụng để đặt tên tệp sao lưu.

Các Tùy Chọn Nâng Cao Của Lệnh date

Lệnh date còn cung cấp nhiều tùy chọn nâng cao khác để thao tác với thời gian. Dưới đây là một vài ví dụ:

  • -d hoặc --date: Hiển thị ngày và giờ được chỉ định, thay vì ngày và giờ hiện tại. Ví dụ: date -d "yesterday" sẽ hiển thị ngày hôm qua.
  • -u hoặc --utc: Hiển thị ngày và giờ theo giờ UTC (Coordinated Universal Time).
  • -r hoặc --reference: Hiển thị thời gian sửa đổi lần cuối của một tệp. Ví dụ: date -r /path/to/file sẽ hiển thị thời gian sửa đổi lần cuối của tệp /path/to/file.

Ví Dụ Thực Tế Về Sử Dụng Lệnh date

Dưới đây là một vài ví dụ thực tế về cách sử dụng lệnh date trong các tình huống khác nhau:

  • Hiển thị ngày và giờ hiện tại theo định dạng dễ đọc: date "+%A, %B %d, %Y %H:%M:%S"
  • Tạo một tệp nhật ký với dấu thời gian: echo "This is a log entry" >> logfile_$(date +%Y-%m-%d).txt
  • Lên lịch một tác vụ để chạy vào một thời điểm cụ thể: at 17:00 -f /path/to/script.sh (sử dụng kết hợp với lệnh at)
  • Tính toán số ngày giữa hai ngày: Sử dụng các lệnh như date -d "2023-01-01" +%s và date -d "2024-01-25" +%s để lấy số giây kể từ Epoch, sau đó trừ chúng và chia cho 86400 (số giây trong một ngày).

Bảng So Sánh Các Tùy Chọn Định Dạng Phổ Biến Của Lệnh date

Tùy Chọn Định Dạng Mô Tả Ví Dụ
%Y Năm 2024
%m Tháng (số) 01
%d Ngày (số) 25
%H Giờ (24 giờ) 15
%M Phút 30
%S Giây 00
%a Thứ (viết tắt) Thu
%A Thứ (đầy đủ) Thursday
%b Tháng (viết tắt) Jan
%B Tháng (đầy đủ) January

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

  1. Làm thế nào để hiển thị thời gian UTC?

    Sử dụng tùy chọn -u hoặc --utc: date -u.

  2. Làm thế nào để đặt lại thời gian hệ thống nếu tôi không có quyền root?

    Bạn không thể đặt lại thời gian hệ thống nếu không có quyền root. Hãy liên hệ với quản trị viên hệ thống của bạn.

  3. Làm thế nào để chuyển đổi một chuỗi ngày giờ thành số giây kể từ Epoch?

    Sử dụng tùy chọn +%s: date -d "YYYY-MM-DD HH:MM:SS" +%s.

  4. Tại sao thời gian hệ thống của tôi không chính xác?

    Có thể do múi giờ được cấu hình không chính xác, hoặc đồng hồ hệ thống không được đồng bộ hóa. Hãy kiểm tra cấu hình múi giờ và sử dụng NTP (Network Time Protocol) để đồng bộ hóa thời gian.

Kết Luận

Lệnh date là một công cụ mạnh mẽ và linh hoạt để quản lý thời gian trên hệ thống Linux. Bằng cách nắm vững cú pháp cơ bản, các tùy chọn định dạng, và các ứng dụng thực tế của nó, bạn có thể làm chủ thời gian trên Linux một cách hiệu quả và tự tin.

Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để bắt đầu sử dụng lệnh date một cách hiệu quả. Hãy thử nghiệm với các tùy chọn và định dạng khác nhau để khám phá thêm sức mạnh của công cụ này. Chúc bạn thành công!

Last Updated : 22/08/2025